หัวเมืองชายแดนตะวันออกที่แยกตัวมาจากจังหวัดปราจีนบุรี ถูกประกาศเป็นจังหวัดลำดับที่ ๗๔ ของประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑ ธันวาคม ๒๕๓๖ คนส่วนใหญ่มักคุ้นชื่อ “สระแก้ว” เพราะตั้งเป้าหมายการเดินทางมายังตลาดโรงเกลือ หรือตลาดชายแดนบ้านคลองลึก สวรรค์ของนักชอปปิง จนมองข้ามอีกหลายเรื่องราวของเมืองนี้ไปจนหมดสิ้น ลองเปลี่ยนพิกัดนำทาง มาทำความรู้จักพื้นที่อื่น ๆ อย่างอำเภอตาพระยา แผ่นดินที่มีความมหัศจรรย์ของธรรมชาติ และความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่า จังหวัดสระแก้วกันบ้างดีกว่า
ละลุ ประติมากรรมจากธรรมชาติ
เสียงเครื่องยนต์ดังแต๊ก แต๊ก แต๊ก ๆ จนกลายเป็นชื่อเสียงเรียงนามที่เรียกกันติดปากว่า รถแต๊ก หรือ รถอีแต๊ก ไปโดยปริยาย เครื่องจักรที่ชาวบ้านใช้ไถนา บรรทุกผลผลิตการเกษตร เปลี่ยนหน้าที่มาให้บริการนำเที่ยวจอดเรียงแถวบริเวณศูนย์บริการนักท่องเที่ยวบ้านคลองยาง แต่ละคันจุผู้โดยสารท้ายกระบะ ๔ คน ไม่นับรวมคนขับซึ่งควบตำแหน่งมัคคุเทศก์ท้องถิ่น เช่นเดียวกับวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวในพื้นที่อื่น ๆ ของประเทศ นั่งฟังเสียงแต๊ก ๆ จากหมู่บ้านไปราว ๑.๔ กิโลเมตร ก็จะเข้าสู่พื้นที่ของละลุ ประติมากรรมจากธรรมชาติซึ่งเกิดจากการกัดเซาะของกระแสน้ำ กระแสลม จนมีรูปร่างแปลกตา
อาคม พันธุ์รักษา ชาวบ้านในพื้นที่ซึ่งข้องเกี่ยวกับการพัฒนาละลุให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวตั้งแต่ปี ๒๕๔๗ เล่าให้ฟังว่า
บ้านคลองยาง-ละลุ ห่างจากชายแแดนไทย-กัมพูชา เพียง ๑๕ กิโลเมตร ถิ่นฐานย่านนี้เคยเป็นเขตที่ชาวเขมรหรือกัมพูชาตั้งรกรากมาก่อน นักธรณีวิทยาซึ่งมาสำรวจบริเวณนี้พบว่า ภูมิประเทศมีลักษณะเป็นแอ่งกระทะ จากองค์ประกอบของชั้นดินและหินทราย สันนิษฐานว่าเคยเป็นทะเลสาบ โอบล้อมด้วยภูเขา เมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงทางธรณีสัณฐานของเปลือกโลก ชั้นดินซึ่งเคยเป็นที่สะสมตะกอนอยู่ก้นทะเลสาบ เกิดการยุบตัว ถูกกัดเซาะจากกระแสน้ำซึ่งไหลมาจากภูเขาโดยรอบและกระแสลม จนเกิดเป็นรูปร่างลักษณะที่แปลกตา เหมือนกำแพงถูกกัดเซาะเป็นร่องริ้ว หรือเป็นแท่งมียอดแหลมสูงต่ำ และรูปทรงอื่น ๆ กระจายเป็นหย่อม ๆ เป็นที่มาของคำว่า “ละลุ” หรือ “ละลู” ในภาษาเขมรซึ่งแปลว่า “ทะลุ” หมายถึงแผ่นดินทะลุหรือยุบตัวลงไป
“ช่วงเวลาที่ดีของการเข้ามาเที่ยวละลุ จะเป็นช่วงเช้าและช่วงบ่ายค่อนเย็น เพราะแสงที่ส่องลงบนผนังหินทรายจะทำให้เกิดแสงเงาที่สวยงาม ถ้ามาช่วงกลางวันจะร้อนหน่อย แต่ก็มีความสวยงามไปอีกแบบ อยู่ที่นักท่องเที่ยวจะสะดวกมาเวลาไหน ถ้าเดินขึ้นไปด้านบนแล้วมองลงมา จะเห็นและเข้าใจลักษณะของละลุแผ่นดินยุบตัวได้ง่ายขึ้น เป็นหนึ่งพิกัดที่กลุ่มนักดูดาวนิยมมาถ่ายภาพทางช้างเผือกและเข้าพักโฮมสเตย์ในชุมชน”
กฎกติกาสำคัญของชุมชนคือ ไม่อนุญาตให้นำรถส่วนตัวเข้ามาเอง ด้วยเหตุผลเรื่องความปลอดภัย เพราะบริเวณนี้ยังเกิดการยุบตัวหรือพังทลายของชั้นดินอยู่ โดยเฉพาะในช่วงหน้าฝน เส้นทางบางช่วงก็แคบมาก มีความเสี่ยงสูงต่ออุบัติเหตุที่จะเกิดขึ้นหากไม่ชำนาญพื้นที่ จึงขอความร่วมมือให้ใช้บริการรถอีแต๊กของชุมชนในราคา ๒๐๐ บาท เงินส่วนหนึ่งที่ได้จากการท่องเที่ยว จะถูกแยกเข้ากองทุนเพื่อนำไปช่วยเหลือชาวบ้านที่ขัดสน เจ็บป่วย ภายในชุมชนบ้านคลองยาง
อุทยานแห่งชาติตาพระยา
Lover Camper @สระแก้ว
ชื่อของ “อุทยานแห่งชาติตาพระยา” คงไม่อยู่ในลิสต์รายชื่อของนักท่องเที่ยวทั่วไปสักเท่าใดนัก หากแต่ในหมู่คนที่ใฝ่หาธรรมชาติ มีความสุขกับการกางเต็นท์ นั่งกินข้าวท่ามกลางแสงดาว ตื่นเช้าเดินขึ้นเขาไปนั่งมองพระอาทิตย์ ต่างคุ้นหูและมีโอกาสเข้ามาใช้ชีวิตในแบบที่ไม่มีสัญญาณโทรศัพท์ ปัจจัยซึ่งจำเป็นสำหรับการใช้ชีวิตในยุคดิจิทัล
บริเวณหลักกิโลเมตรที่ ๗๗ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข ๓๔๘ (อรัญประเทศ-นางรอง) หรือ ถนนธนะวิถี เส้นทางเชื่อมระหว่างภาคตะวันออกกับภาคอีสานตอนใต้ เป็นที่ตั้งของที่ทำการอุทยานแห่งชาติตาพระยา ซึ่งเป็นจุดลงทะเบียนสำหรับนักท่องเที่ยว พร้อมแสดงหลักฐานการฉีดวัคซีน หรือผลตรวจ ATK (โทรสอบถามเงื่อนไขจากทางอุทยานฯ) ก่อนผ่านเข้าไปด้านในตามเส้นทางลูกรัง สลับทางดิน ขนาบด้วยผืนป่าที่อุดมสมบูรณ์ตลอดสองฟากทาง ระหว่างเส้นทางจะผ่านทุ่งกระทิง ซึ่งมีหอชมกระทิง ให้ขึ้นไปชมเพื่อความปลอดภัยและไม่เป็นการรบกวนสัตว์ป่า
คมสัน มณีกาญจน์ หัวหน้าอุทยานแห่งชาติตาพระยา เล่าว่า บริเวณนี้เป็นทุ่งหญ้าล้อมรอบด้วยป่าใหญ่ เป็นจุดที่ฝูงกระทิงจะออกมาหากิน ระหว่างเส้นทางจากที่ทำการอุทยานฯ เข้ามาพื้นที่ชั้นใน หากใครเป็นคนช่างสังเกต อาจมีกระทิงกำลังยืนเล็มหญ้าให้เห็น ก่อนจะถูกประกาศเขตอุทยานแห่งชาติ ทุ่งกระทิงเคยเป็นสถานที่ฝึกกำลังพลของกองทัพเขมรแดง ซึ่งถอยร่นข้ามชายแดนไทยจากการถูกกองทัพเวียดนามโจมตี สมัยสงครามระหว่างเวียดนามและกัมพูชา ซึ่งรัฐบาลไทยให้ชาวเขมรที่หนีภัยสงครามและกองทัพเขมรแดง เข้ามาอาศัยอยู่ตามแนวตะเข็บชายแดน ด้วยเงื่อนไขข้อตกลงตามหลักมนุษยธรรมและการเมืองระหว่างประเทศในสมัยนั้น
หลังจากสงครามสงบ พื้นที่แถบนี้ได้ถูกทิ้งร้างเป็นป่ารกชัฏ ในปี ๒๕๓๙ กองทัพภาคที่ ๑ เห็นว่าสภาพพื้นที่ยังมีความสมบูรณ์ทั้งพืชพันธุ์และสัตว์ป่า จึงขอความร่วมมือจากกรมป่าไม้ (ในขณะนั้น) สำรวจพื้นที่และประกาศเป็นเขตอุทยานแห่งชาติ ลำดับที่ ๘๒ เมื่อวันที่ ๒๒ พฤศจิกายน ๒๕๓๙ พร้อมประกาศให้ผืนป่าที่อยู่ติดกันเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ ปัจจุบันอุทยานแห่งชาติตาพระยา เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่ ซึ่งได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ ในปี ๒๕๔๘
ที่พักและจุดกางเต็นท์ของอุทยานฯ จะอยู่บริเวณลานกลางดง เปิดรับนักท่องเที่ยวเฉพาะวันศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ ด้วยข้อจำกัดในเรื่องจำนวนเจ้าหน้าที่ ซึ่งอุทยานฯ มีภารกิจหลักทั้งงานป้องกัน งานวิชาการ และท่องเที่ยว จึงจำเป็นต้องจัดสรรเจ้าหน้าที่ออกไปทำภารกิจต่าง ๆ อย่างเหมาะสม
นอกจากลานกางเต็นท์ ยังมีบ้านพักนักท่องเที่ยวจำนวน ๒ หลัง กิจกรรมหลัก ๆ คือ แคมป์ปิ้ง ดูดาว เดินป่าศึกษาธรรมชาติ ชมพระอาทิตย์ขึ้น ณ จุดชมวิวเทือกเขาบรรทัด ซึ่งต้องเดินเท้าจากที่พักตั้งแต่เวลา ๔.๓๐ น. เดินขึ้นเขาไประยะทางราว ๓ กิโลเมตร ใช้เวลาประมาณ ๑ ชั่วโมง หรืออย่างช้า ๑ ชั่วโมง ๓๐ นาที โดยมีเจ้าหน้าที่นำทางและดูแลความปลอดภัยตลอดเส้นทาง ข้อแนะนำสำหรับนักท่องเที่ยวที่จะเดินขึ้นเขา ควรเตรียมน้ำดื่ม ไฟฉาย ลูกอม ขนม(เผื่อหิว) ยาดม ยาหม่อง หยูกยาประจำตัวให้พร้อม
ระบบไฟฟ้าของอุทยานฯ ใช้พลังงานจากแผงโซล่าเซลล์ จึงมีกำหนดเวลาเปิด-ปิด ควรเตรียมแบตเตอรี่สำรองสำหรับอุปกรณ์ต่างๆ ให้พร้อม และเพื่อเป็นการรณรงค์กระตุ้นจิตสำนึกการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ หลังจากเก็บเต็นท์เตรียมเดินทางกลับ ทางอุทยานฯ ขอความร่วมมือให้นำขยะออกนอกพื้นที่ เพื่อลดปริมาณขยะ ลดภาระและงบประมาณภาครัฐ ป้องกันอันตรายจากขยะพลาสติก ที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสัตว์ป่า
ดาวน์โหลดข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ www.tat8.com
ททท.สำนักงานนครนายก
โทร. ๐ ๓๗๓๑ ๒๒๘๒, ๐ ๓๗๓๑ ๒๒๘๔
อุทยานแห่งชาติตาพระยา
ตำบลทัพราช อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว
โทร. ๐๘ ๑๑๗๘ ๘๑๑๙
Facebook : อุทยานแห่งชาติตาพระยา
ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวละลุ
บ้านคลองยาง อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว
คุณอาคม พันธุ์รักษา โทร. ๐๘ ๑๒๘๖ ๓๐๖๔
